อิมาย เทสนาย ปกาเสนฺเตน ภควตา ธมฺมจกฺกํ ปวตฺติตํ นามฯ ตํ ปเนตํ ธมฺมจกฺกํ ยาว อญฺญาสิโกณฺฑญฺญตฺเถโร อฏฺฐารสหิ พฺรหฺมโกฏีหิ สทฺธิํ โสตาปตฺติผเล ปติฏฺฐาติ , ตาว นํ ภควา ปวตฺเตติ นาม, ปติฏฺฐิเต จ ปวตฺติตํ นามฯ ตํ สนฺธาย ปวตฺติเต จ ปน ภควตา ธมฺมจกฺเก ภุมฺมา เทวา สทฺทมนุสฺสาเวสุนฺติอาทิ วุตฺตํฯ
ตตฺถ ภุมฺมาติ ภูมฏฺฐกเทวตาฯ สทฺทมนุสฺสาเวสุนฺติ เอกปฺปหาเรเนว สาธุการํ ทตฺวา – ‘‘เอตํ ภควตา’’ติอาทีนิ วทนฺตา อนุสาวยิํสุฯ โอภาโสติ สพฺพญฺญุตญฺญาโณภาโสฯ โส หิ ตทา เทวานํ เทวานุภาวํ อติกฺกมิตฺวา วิโรจิตฺถฯ อญฺญาสิ วต, โภ, โกณฺฑญฺโญติ อิมสฺสปิ อุทานสฺส อุทาหารนิคฺโฆโส ทสสหสฺสิโลกธาตุํ ผริตฺวา อฏฺฐาสิฯ
9. สงฺกาสนสุตฺตวณฺณนา
[1089] นวเม อปริมาณา วณฺณาติ อปฺปมาณานิ อกฺขรานิฯ พฺยญฺชนาติ เตสํเยว เววจนํ, วณฺณานํ วา เอกเทสา ยทิทํ พฺยญฺชนา นามฯ สงฺกาสนาติ วิภตฺติโยฯ เอกเมกสฺมิญฺหิ สจฺเจ สพฺพากาเรน วิตฺถาริยมาเน วณฺณาทีนํ อนฺโต นาม นตฺถิฯ ตสฺมา เอวมาหฯ
10. ตถสุตฺตวณฺณนา
[1090] ทสเม สภาวาวิชหนฏฺเฐน ตถํฯ ทุกฺขญฺหิ ทุกฺขเมว วุตฺตํฯ สภาวสฺส อโมฆตาย อวิตถํฯ น หิ ทุกฺขํ อทุกฺขํ นาม โหติฯ อญฺญภาวานุปคเมน อนญฺญถํฯ น หิ ทุกฺขํ สมุทยาทิภาวํ อุปคจฺฉติฯ สมุทยาทีสุปิ เอเสว นโยติฯ
ธมฺมจกฺกปฺปวตฺตนวคฺโค ทุติโยฯ
3. โกฏิคามวคฺโค
1. โกฏิคามสุตฺตวณฺณนา
[1091] ตติยสฺส ปฐเม อนนุโพธาติ อนนุพุชฺฌเนนฯ อปฺปฏิเวธาติ อปฺปฏิวิชฺฌเนนฯ
2. ทุติยโกฏิคามสุตฺตวณฺณนา
[1092] ทุติเย เจโตวิมุตฺติ ปญฺญาวิมุตฺตีติ ผลสมาปตฺติผลปญฺญานํ นามํฯ
7. ตถสุตฺตวณฺณนา
[1097] สตฺตเม ตสฺมา อริยสจฺจานีติ ยสฺมา ตถานิ อวิตถานิ อนญฺญถานิ, ตสฺมา อริยานํ สจฺจานีติ วุจฺจนฺติฯ น หิ วิตถานิ อริยา อริยสจฺจโต ปฏิวิชฺฌนฺติฯ
8. โลกสุตฺตวณฺณนา
[1098] อฏฺฐเม ตถาคโต อริโย, ตสฺมา ‘‘อริยสจฺจานี’’ติ ยสฺมา อริเยน ตถาคเตน ปฏิวิทฺธตฺตา เทสิตตฺตา จ ตานิ อริยสนฺตกานิ โหนฺติ, ตสฺมา อริยสฺส สจฺจตฺตา อริยสจฺจานีติ อตฺโถฯ
10. ควมฺปติสุตฺตวณฺณนา
[1100] ทสเม สหญฺจนิเกติ สหญฺจนิยนคเรฯ โย, ภิกฺขเว, ทุกฺขํ ปสฺสติ, ทุกฺขสมุทยมฺปิ โส ปสฺสตีติอาทิ เอกปฏิเวธวเสน วุตฺตํ, อิมสฺมิญฺหิ สุตฺเต เอกปฏิเวโธว กถิโตฯ
โกฏิคามวคฺโค ตติโยฯ
4. สีสปาวนวคฺโค
1. สีสปาวนสุตฺตวณฺณนา
[1101] จตุตฺถสฺส ปฐเม ยทิทํ อุปรีติ ยานิ อิมานิ อุปริฯ สีสปาวเนติ สีสปารุกฺเขฯ
2. ขทิรปตฺตสุตฺตวณฺณนา
[1102] ทุติเย อนภิสเมจฺจาติ ญาเณน อนภิสมาคนฺตฺวา, อปฺปฏิวิชฺฌิตฺวาติ อตฺโถฯ